Πως φθάσαμε στα «λουκέτα» δύο βιομηχανιών (Γιούλα και ΕΒΙΕΝ);
Πράγματι έκλεισαν δυο μεγάλες επιχειρήσεις. Η BA Glass Υαλουργία Α.Ε., που ανακοίνωσε την αναστολή των παραγωγικών της δραστηριοτήτων στο εργοστάσιο Γιούλα και η Conitex Sonoco Hellas, που μέσω του ομίλου Conitex Sonoco εξαγόρασε το 1998 την ΕΒΙΕΝ Α.Ε.
Θα πρέπει να σημειώσουμε ένα σημαντικό στοιχείο. Πρόκειται στην ουσία για δυο μεγάλους πολυεθνικούς ομίλους και το γεγονός αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την στρατηγική απόφαση που πήραν αυτοί οι οργανισμοί, η οποία δεν βασίστηκε αποκλειστικά στα εγχώρια επιχειρηματικά δεδομένα αλλά εξαρτάται από μια παγκόσμια θεώρηση του επιχειρείν. Καταλύτης πίσω από αυτήν την εξέλιξη είναι φυσικά η προβληματική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Ευρώπη αναφορικά με το περιβάλλον δραστηριοποίησης των βιομηχανιών της, το οποίο συνεχώς γίνεται πιο αποτρεπτικό για τις μεγάλες επιχειρήσεις και ιδίως τους πολυεθνικούς ομίλους.
Εκτιμάτε ότι μπορεί να είναι και προάγγελος ενός νέου κύκλου αποβιομηχάνισης της χώρας; Πόσο μπορεί αυτό να συνδέεται με την αποβιομηχάνιση της Ευρώπης και την μείωση της ζήτησης; Ποιοι κλάδοι απειλούνται περισσότερο;
Είναι γεγονός ότι το περιβάλλον δραστηριοποίησης της βιομηχανίας γίνεται ολοένα και πιο δύσκολο στην Ευρώπη. Κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι η Γερμανία, η παραδοσιακά κραταιά βιομηχανική δύναμη στην Ευρωπαϊκή Ένωση βιώνει τάσεις αποβιομηχανοποίησης. Το γεγονός αυτό συνδέεται απόλυτα με το ετεροβαρές ισοζύγιο μεταξύ της Ευρώπης και της Αμερικής αναφορικά με τα κίνητρα και τις δυνατότητες που προσφέρονται στις βιομηχανίες. Αναφορικά με τους στρατηγικούς προσανατολισμούς της Commission σε σχέση με το Green Deal και τους περιβαλλοντικούς στόχους που προβλέπει για το 2030 και το 2050 θα πρέπει να σημειώσουμε, ότι υπηρετούν τον σημαντικό σκοπό της αειφορίας, όμως αφενός είναι δύσκολοι και αφετέρου επιβαρύνουν σημαντικά το λειτουργικό κόστος των βιομηχανικών επιχειρήσεων. Επιπλέον, η πολύ ακριβή πράσινη μετάβαση των επιχειρήσεων, τις οδηγεί σε πολλές περιπτώσεις να αναζητήσουν κάποιο άλλο περιβάλλον για τις δραστηριότητές τους που θα είναι πολύ πιο ανταγωνιστικό. Στον αντίποδα, υπάρχει από τη μία πλευρά η Κίνα που έχει πολύ πιο ελαστικό πλαίσιο για τις βιομηχανίες κι από την άλλη οι ΗΠΑ που έχουν ένα πολύ φιλικό και θελκτικό υπόβαθρο για την λειτουργία των βιομηχανιών, έχοντας θεσπίσει και το IRA (Inflation Reduction Act) και αυτό κάνει πολλές επιχειρήσεις, ειδικά τις πολυεθνικές, να μετεγκαθίστανται εκεί.
Η Ελλάδα αποτελεί κράτος-μέλος της ΕΕ και θα πρέπει να λάβει σοβαρά υπόψη το διεθνές επιχειρηματικό περιβάλλον, όπως αυτό διαμορφώνεται, και να κάνει τις κατάλληλες κινήσεις για την τόνωση και την προστασία της επιχειρηματικότητας και της βιομηχανίας εντός συνόρων. Ακριβώς επειδή υπάρχει τάση αποβιομηχάνισης σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης, είναι κρίσιμο να υποστηριχθεί ουσιαστικά η βιομηχανία στην Ελλάδα, για να προσφέρει όσα μπορεί στην οικονομία και την κοινωνία μας. Φυσικά, θα πρέπει και σε κοινοτικό επίπεδο να ληφθούν αποφάσεις και καλά σχεδιασμένα μέτρα για την αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου.
Θα πρέπει να πούμε ότι δεν τίθεται θέμα κλάδου αλλά η κατάσταση αυτή αφορά όλες τις βιομηχανίες με έμφαση στη βαριά βιομηχανία.
Δεδομένου ότι οι δύο εταιρίες που κλείσανε στην Ελλάδα είναι μέλη πολυεθνικών μπορεί να αποτελεί ένδειξη για μια αντίστοιχη ¨τύχη¨ και άλλων θυγατρικών πολυεθνικών ομίλων στην Ελλάδα ως αντίδραση στις πιέσεις που μπορεί να δέχονται συνολικότερα; Και γιατί;
Θέλω να πιστεύω πως όχι, αρκεί να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα.
Σας επαναλαμβάνω βέβαια ότι σε αυτό το θέμα είναι ιδιαίτερα κρίσιμη και η ευρωπαϊκή διάταση. Η βιομηχανία πρέπει να παραμείνει ανταγωνιστική, όχι μόνο σε εθνικό αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο. Και όπως ξέρετε, ο τρόπος που λειτουργεί η επιχειρηματικότητα είναι ότι όταν δεν διαθέτει τα κατάλληλα εφόδια, τότε αναζητά άλλους τρόπους.
Ποιο είναι το αποτύπωμα που άφησε η ενεργειακή κρίση στην ελληνική βιομηχανία και ποιους κλάδους έχει επηρεάσει περισσότερο;
Την τελευταία δεκαετία η χώρα μας έχει ακριβό ρεύμα και το γεγονός αυτό προφανώς έχει άμεσο αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεών μας.
Η ενεργειακή κρίση στην Ελλάδα επηρέασε όλους τους κλάδους. Άλλους περισσότερο και άλλους λιγότερο, αναλογικά με το βαθμό εξάρτησής τους και τη φύση των δραστηριοτήτων τους. Για παράδειγμα οι ενεργοβόρες βιομηχανικές μονάδες υπέφεραν τα μέγιστα, όπως άλλωστε και όλη η βιομηχανία, αλλά όσες κατάφεραν να αντέξουν, στήριξαν έμπρακτα την οικονομία της χώρας και την ίδια την κοινωνία. Και αυτό από μόνο του είναι ένα μεγάλο επίτευγμα. Σήμερα η κατάσταση έχει εξομαλυνθεί αρκετά και αν γίνουν οι απαραίτητες κινήσεις για την αναβάθμιση του δικτύου ηλεκτροδότησης για τη δυναμική είσοδο των ΑΠΕ τότε θα επιτευχθεί μια μεγαλύτερη ενεργειακή ανεξαρτησία και φυσικά θα ενισχυθούν και οι ανταγωνιστικές δυνατότητες των βιομηχανιών.
Ποια είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι βιομηχανίες της χώρας;
Το μεγαλύτερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει η ελληνική βιομηχανία σήμερα είναι οι τεράστιες ελλείψεις στο ανθρώπινο δυναμικό. Οι βιομηχανικές επιχειρήσεις – και όχι μόνο – δυσκολεύονται να βρουν και να προσελκύσουν το κατάλληλο προσωπικό. Για τον λόγο αυτό ο ΣΒΕ, ο μοναδικός κοινωνικός εταίρος με έδρα εκτός Αθηνών και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη, έχει αναθέσει στη Deloitte την εκπόνηση μιας ποιοτικής μελέτης, η οποία θα εντοπίζει τις αδυναμίες του υφιστάμενου συστήματος και θα προτείνει ουσιαστικές λύσεις.
Μεταξύ των μεγαλύτερων προκλήσεων για τις βιομηχανίες είναι και το ρυθμιστικό πλαίσιο, καθώς διαδραματίζει έναν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση του περιβάλλοντος δραστηριοποίησής τους. Η αναμόρφωση του συστήματος δικαιοσύνης είναι αδήριτη ανάγκη όχι μόνο για την ομαλή λειτουργία των επιχειρήσεων, αλλά και για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων. Είναι απλά αδύνατο για μια εταιρεία να περιμένει 15 χρόνια για την επίλυση μιας φορολογικής διαφοράς. Επιπλέον, η μείωση της γραφειοκρατίας και η διευκόλυνση της αλληλεπίδρασης του επιχειρηματικού κόσμου με τις δημόσιες αρχές θα συμβάλλει θετικά στη δημιουργία ενός φιλικότερου περιβάλλοντος για τη βιομηχανία.
Επίσης, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε και το μεγάλο κεφάλαιο της πράσινης μετάβασης και του ψηφιακού μετασχηματισμού. Είναι δεδομένο ότι και οι δυο αυτές κατευθύνσεις αποτελούν μονόδρομο για τις επιχειρήσεις, προκειμένου να διατηρήσουν την ανταγωνιστικότητά τους. Βέβαια, θα πρέπει να πούμε ότι το κόστος είναι υπέρογκο και παρόλο που υπάρχουν χρηματοδοτικά εργαλεία, αυτά δεν είναι διαθέσιμα σε όλες τις βιομηχανίες. Θα πρέπει λοιπόν να δοθούν κίνητρα και να γίνουν τα κατάλληλα βήματα, ώστε οι επιχειρήσεις μας να εκμεταλλευτούν στο μέγιστο αυτήν την ευκαιρία και να εξασφαλίσουν την απρόσκοπτη μετάβασή τους στη σύγχρονη επιχειρηματική πραγματικότητα.
Πόσο υψηλότερο είναι το ενεργειακό κόστος για τις ελληνικές βιομηχανίες σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Κίνα;
Το ενεργειακό κόστος για τις ελληνικές βιομηχανίες είναι διαχρονικά σημαντικά ακριβότερο από τις ΗΠΑ, την Κίνα, αλλά και την υπόλοιπη Ευρώπη. Τα τελευταία χρόνια είναι κατά μέσο όρο 25% ακριβότερο από τις άλλες χώρες της ΕΕ. Η κάθε χώρα όμως έχει άλλο μοντέλο στήριξης για τη βιομηχανία. Η τιμή εξαρτάται άμεσα πρώτα απ’ όλα από το ενεργειακό μίγμα που επιλέγουν να χρησιμοποιούν σε κάθε χώρα και τα δίκτυα που διαθέτει, όπως φυσικά και από τις επιδοτήσεις που είναι διαθέσιμες στις βιομηχανικές επιχειρήσεις, κάτι το οποίο δεν είναι πάντα εύκολα προσδιορίσιμο. Άρα λοιπόν θα πρέπει να σημειώσουμε ότι η περίπτωση της κάθε χώρας και το περιθώριο ανταγωνιστικότητας των βιομηχανιών της είναι διαφορετικό.
Για τη χώρα μας θα πρέπει να σημειώσουμε και το εξής: Είναι επείγουσα ανάγκη η αναβάθμιση των δικτύων, ώστε να μπορούν περισσότερες επιχειρήσεις να συνδεθούν με δίκτυα ΑΠΕ και να έχουν χαμηλότερο κοστολόγιο με ενεργειακό μίγμα φιλικό προς το περιβάλλον. Σήμερα υπάρχουν πολλές επιχειρήσεις που θέλουν να χρησιμοποιήσουν ΑΠΕ αλλά δεν μπορούν γιατί δεν έχουν την αναγκαία χωρητικότητα τα υπάρχοντα δίκτυα.
